Direct naar de inhoud
European Vocational Skills Week
AURELC Banner

Opleiden van asielzoekers voor het tekort op de Belgische arbeidsmarkt

Door het tekort op de arbeidsmarkt hebben de Belgische overheid en de particuliere sector initiatieven opgezet om asielzoekers te helpen het steeds groter wordende vacatureaanbod in het land te vervullen.

De gecombineerde inspanningen van federale instanties, particuliere bedrijven en non-profitorganisaties richten zich op het afstemmen van de vaardigheden van asielzoekers op de behoeftes van werkgevers, voor de periode waarin de asielzoekers op hun asielaanvraag moeten wachten.

Door het aanbieden van beroepsopleidingsprogramma's die zijn afgestemd op regionale behoeften, krijgen de deelnemers de kans om zich bij of om te scholen, een voet tussen de deur te krijgen in de lokale economie, en de maatschappelijke integratie te vergemakkelijken.

Bij één pilotproject dat momenteel gaande is in het middeleeuwse Waalse stadje Durbuy, worden 21 asielzoekers opgeleid voor werk in de horeca. Ze kunnen aan de slag als hulp in de keuken, serveerder/serveerster of barman/barvrouw. Iedereen die het programma afrondt, krijgt gegarandeerd een baan.

"Een zeer enerverende ervaring"

De 34-jarige Kaddy Bojang uit Gambia doet mee aan een opleidingscursus van vijf weken voor serveerders, georganiseerd door La Petite Merveille (LPM) Academy.

"Ik vind het een zeer enerverende ervaring. Ik heb dit nog nooit eerder gedaan. Als je naar een restaurant gaat, denk je dat het een makkie is, totdat je het zelf moet doen. Ik dacht dat een bord een bord was, maar nu ken ik alle verschillende namen voor borden en bestek, en weet ik welke manieren er zijn om eten te serveren", aldus Kaddy, die ook opmerkte dat de lessen Frans zeer van pas komen.

Kaddy heeft twee jaar doorgebracht in het opvangcentrum voor asielzoekers in Hotton. Daar moest ze wachten op een besluit of ze in België kon blijven. In de tussentijd beviel ze van haar zoon. 

"Het is moeilijk om werk buiten het centrum te vinden, dus ik pak het werk aan dat het centrum me aanbiedt", zegt ze.

Toen de LPM Academy het gratis opleidingsprogramma promootte in het centrum, pakte Kaddy haar kans. "Ik doe mijn best. Ik heb deze kans nodig voor wat inkomen."

Het helpt ook om "veel van de stress" te verzachten die zich opbouwt door het wachten in het asielzoekerscentrum. "In het centrum is elke dag hetzelfde. Er is niets te doen. Met de opleiding kom je in een andere omgeving, krijg je frisse lucht, laat je je zorgen voor wat ze zijn en leer je nieuwe dingen. Het zorgt dat we zaken vergeten", aldus Kaddy.

Nadat Kaddy haar opleiding heeft afgerond, krijgt ze een stageplek van 160 uur. Daarna zal ze een tijdelijk contract met vaste uren krijgen. Als beide partijen tevreden zijn, zal dit worden vervangen door een vast contract.

Een instappunt voor de arbeidsmarkt

Voor de 42-jarige Aurel Christel uit Kameroen was het opleidingstraject een welkome opluchting.

"De mensen bij het opvangcentrum zijn aardig, maar er is niets te doen. Het is heel lastig om in die situatie te zitten", zegt hij.

Ondanks dat ik ben afgestudeerd in Bedrijfscommunicatie en Marketing, ervaar ik de opleiding tot serveerder als positief.

"Ik kan mijn handen en mijn hersenen weer gebruiken. Het komt zeker goed van pas, want ik kom nu te weten hoe dingen werken in België, zoals de zakelijke omgang, klantrelaties en dat soort dingen", aldus Aurel.

De voormalige marketingmedewerker is ook pragmatisch over de uitdagingen waar asielzoekers tegenaan lopen.

"Ik kan geen werk vinden in mijn eigen vakgebied, maar dankzij het werk dat ik nu aanleer, blijf ik bezig en verdien ik geld om van te leven... Serveren gaat me gemakkelijk af, maar het is ook een instappunt om de stap te maken naar een heel groot bedrijf", zo stelt hij. 

Aurel merkt op dat het zonder deze opleiding moeilijk voor hem was geweest om zich aan te passen aan de Belgische arbeidsmarkt.

Yamina Marzougui, coördinator bij de LPM Academy, zegt dat trainees die het programma afronden een officieel diploma ontvangen dat in heel België wordt geaccepteerd. Ze legt uit dat het idee voor het opleidingstraject ontstond uit de noodzaak om iets te doen aan het gebrek aan personeel.

"We kwamen met het idee om asielzoekers eerst de kans te geven zich te laten scholen, waarna ze allemaal gegarandeerd een baan krijgen", zo stelt ze.

Betere wederopbouw door beroepsonderwijs en -opleiding (BOO)

Leerlingplaatsen, zoals die worden aangeboden door de LPM Academy, waarbij vaardigheden worden afgestemd op de behoeften van de arbeidsmarkt via beroepsonderwijs en -opleiding (Vocational Education and Training, VET), vormen een belangrijke pijler van het EU-pakket ter ondersteuning van de werkgelegenheid onder jongeren (Youth Employment Support Package). Dit pakket wordt gepromoot met steun van de Europese alliantie voor leerlingplaatsen en draagt bij aan de inspanningen van de EU om de economie te laten herstellen van de COVID-19-pandemie en de dubbele transitie naar een meer digitale en groenere economie.

De ervaringen van leerlingen als Kaddy en Aurel zullen net als vele andere ervaringen in het zonnetje worden gezet tijdens de Europese week van beroepsvaardigheden (European Vocational Skills Week, EVSW), die plaatsvindt tussen 16 en 20 mei 2022. Gedurende deze week zullen ook initiatieven als de LPM Academy en hun steun aan jonge mensen, werkzoekenden en asielzoekers worden uitgelicht.

Het thema van de EVSW is dit jaar 'BOO en de groene transitie', in lijn met de visie van de Europese Commissie om in 2050 klimaatneutraal te zijn.

Een win-win voor alle partijen

La Petite Merveille is een van de grootste horecaondernemingen van het land, met 340 werknemers. Volgens chief executive officer Bart Maerten zijn ze altijd op zoek naar nieuw personeel.  

Met het oog op de LPM Academy zegt hij het volgende: "We denken dat de professionalisering van de sector de uitweg vormt voor het huidige personeelstekort in onze sector."

De Belgische staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Sammy Mahdi, woonde in januari de lancering van de Academy bij, ter promotie van het nieuwe actieplan van de overheid om de tewerkstelling van asielzoekers gedurende hun verblijf in het land te faciliteren.

"De Belgische arbeidsmarkt heeft last van een acuut personeelstekort. Tegelijkertijd zijn er veel mensen, zoals asielzoekers, die graag de arbeidsmarkt op zouden willen, maar daarbij op obstakels stuiten, zoals de nodige scholing of verwerving van vaardigheden", zo stelt hij.

 

"Het is een win-winsituatie voor alle partijen. Asielzoekers kunnen bijdragen aan het oplossen van het personeelstekort, en tegelijkertijd kunnen ze als betrokken burgers een positieve bijdrage leveren aan onze maatschappij", aldus Mahdi.

Volgens Eurostat kwam de vacaturegraad in België in het derde kwartaal van 2021 uit op 4,7%, goed voor een tweede plek in de EU en haast het dubbele van het gemiddelde van de 27 EU-lidstaten.

Ongeveer 25.000 tot 30.000 asielzoekers wachten momenteel op de verwerking van hun aanvraag. Dit doen ze in meer dan 80 opvangcentra door het hele land.

"We hebben personeel nodig"

Marie Polard werkt bij het Rode Kruis, dat verantwoordelijk is voor de opvangcentra in het Franstalige gewest. Ze merkt op dat veel van de mensen die in de centra verblijven, zitten te wachten of ze in België kunnen blijven of niet. Ze zegt echter dat er de laatste tijd "steeds meer bedrijven naar ons toekomen die 'personeel nodig hebben'. Wij proberen dan de inwoners van deze centra te koppelen aan die bedrijven." 

Op papier krijgen asielzoekers vanaf vier maanden na hun aanvraag volledige toegang tot de Belgische arbeidsmarkt. Maar de realiteit leert dat er een kloof bestaat tussen hen en de mogelijkheden die voorhanden zijn. Ze lopen tegen moeilijkheden aan, van taalbarrières tot kinderopvang, diploma-erkenning, toegang tot het internet of betaalbaar vervoer.

Staatssecretaris Sammy Mahdi heeft een nieuwe eenheid aangekondigd binnen het Federaal Agentschap voor de Opvang van Asielzoekers (Fedasil). Deze eenheid moet de vraag en het aanbod op de arbeidsmarkt beter op elkaar af laten stemmen door een gecoördineerdere aanpak met lokale instellingen, waardoor er bruggen kunnen worden geslagen tussen de opvangcentra en de arbeidsmarkt.

Nils Baetens, coördinator bij Fedasil, legt uit dat het agentschap een nieuw mandaat heeft gekregen. Van de traditionele focus op de opvang, hervestiging en vrijwillige terugkeer van asielzoekers, wordt er nu meer gekeken naar hoe asielzoekers vaardigheden kunnen aanleren die ze tijdens hun verblijf in België kunnen inzetten.

"Het aanleren van competenties is goed voor de zelfontwikkeling en het zelfvertrouwen", zegt hij. Hij merkt op dat zelfs als asielzoekers uiteindelijk terugkeren naar hun land van herkomst, ze dan terugkomen met nieuwe vaardigheden.

"Het is ook goed voor de opvangcentra, want er ontstaat een betere sfeer als de mensen in de weer zijn, aan het werk gaan en iets verdienen. Daarnaast is de vraag vanuit werkgevers op dit moment heel hoog", merkt hij op.

Media Coverage

This article has been published in Belgium by euractiv.com

Photo Gallery